Tüketici hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde farklı farklı çözüm yolları bulunmaktadır. Tüketici hukukundan kaynaklanan uyuşmazlık çözümlerini yargı dışı çözüm yolları ve yargısal çözüm yolları olarak ikiye ayırmak mümkündür. Yargısal çözüm yolları tahkim ve devlet yargısı iken yargı dışı çözüm yolu ise arabuluculuktur.
Tüketici Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk
Tarafların alternatif bir çözüm yolu tercih etmelerinde yargılama süresinin uzun sürmesi, yargının iş yükünğn ağırlığı gibi durumlar sebep gösterilebilir. Tüketici uyuşmazlıkları için alternatif çözüm yolları daha ucuz, daha basit ve daha kısa sürelidir.
Tüketici uyuşmazlıklarında arabuluculuk alternatif uyuşmazlık çözümleri içinde en yaygın olanıdır. Bu çözümde tarafsız ve uzmanlık eğitimi almış bir arabulucu, müzakere yoluyla her iki tarafın da tatmin olacağı bir şekilde uyuşmazlığı çözüme kavuşturur. Tüketici uyuşmazlıklarında arabuluculuk tarafların ancak serbestçe tasarruf edebilecekleri iş ve işlemlerden doğan uyuşmazlıklarda uygulanır. Bu uygulamada tarafları zorlayıcı bir karar verilmez, aksine tarafların kendilerinin bir çözüme ulaşması amaçlanır.
Tüketici hukukunda arabuluculuk daha basit, daha ucuz ve daha kısa sürede çözüm üretmek gibi avantajları sebebiyle daha çok tercih edilen bir çözüm yöntemidir. Bu çözüm yolunda tarafların serbestçe ve uzlaşmacı olarak karar alması tüketici ile satıcı ve sağlayıcının her ikisine de avantaj sağlamaktadır. Bu çözüm yolunda tarafların her ikisinin de kazanacağı şekilde çözüm üretilir.
Tüketici uyuşmazlıkları için tercih edilecek yargı dışı çözüm yolları “tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği iş ve işlemlerden doğan uyuşmazlıklar” ve “tarafların sulh yoluyla çözüme ulaşmalarının mümkün olduğu uyuşmazlıklar” için geçerli olabilecek ve uygulanabilecektir.
Yargısal Çözüm Yolları
Tüketici hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde tahkim yargısı ve devlet yargısı olmak üzere iki ayrı yargısal yola başvurulabilir. Tahkim yargısı yolunda zorunlu tahkim yani Tüketici Sorunları Hakem Heyeti’ne başvuru seçeneği yer almaktadır. İhtiyari tahkim yoluyla çözüm ise tarafların rızaları ile başvurabilecekleri bir tahkim yoludur. Burada taraflar uyuşmazlığın çözümlenmesi için hakeme başvurmak zorunda değildirler. Uyuşmazlık, Tahkim veya Hakem Sözleşmesi ile sonuçlandırılabilir.
Tüketici Sorunları Hakem Heyeti
Tüketici Sorunları Hakem Heyeti tüketici uyuşmazlıklarının daha verimli ve daha hızlı çözümlenmesi ve de tüketicinin hakkının korunması gibi amaçlarla kurulmuştur. Tüketici hukukundan kaynaklanan ve tüketici mahkemelerinin görev kapsamına girmeyen uyuşmazlıkların çözümü için görevli organdır.
Tüketici hakem heyetlerinin parasal görev sınırı 2022 yılı için şu şekildedir:
- Değeri 10.280 TL’nin altında kalan tüketici uyuşmazlıklarında ilçe tüketici hakem heyetleri,
- Büyükşehir statüsündeki illerde 10.280 TL ile 15.430 TL arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetleri,
- Büyükşehir statüsünde olmayan il merkezlerinde 15.430 TL’nin altında kalan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetleri,
- Büyükşehir statüsünde olmayan illere bağlı ilçelerde 10.280 TL-15.430 TL arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetleri.
Tüketici Mahkemeleri
Tüketici mahkemeleri, genel mahkemelerin iş yükünün çok fazla olması nedeniyle TKHK’dan doğan tüketici uyuşmazlıklarının daha kısa sürede çözümlenmesi amacıyla oluşturulmuş özel mahkemelerdir. Ayrı tüketici mahkemesi var olan bölgelerde, tüketici davaları tüketici mahkemesinde, ayrı tüketici mahkemesi var olmayan bölgelerde ise, asliye hukuk mahkemesinde açılacaktır. Parasal değeri yukarıda belirtildiği şekilde belli bir miktarın altında bulunan tüketici uyuşmazlıklarında, doğrudan tüketici mahkemesine başvurulamaz.
TKHK’da düzenlenen sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıklar için tüketici mahkemelerine başvurulabilir. Yine Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararlarına itiraz etmek için de bu mahkemelere müracaat edilebilir.
