Boşanma sonrasında gündeme gelen işlemlerden biri eşler arasındaki mal ayrımı yani mal paylaşımının sağlanmasıdır. Mal ayrımı, boşanma sonrasında en fazla anlaşmazlık ve uyuşmazlık yaşanan konuların başında gelmektedir. Bu uyuşmazlıklar mal paylaşımı davası (mal rejiminin tasfiyesi davası) açılarak çözüme kavuşturulmaktadır.
Boşanmada mal paylaşımı davası, boşanma sonrası mal ayrımına dair uyuşmazlıkların çözümünde öteden beri en çok tercih edilen yöntemdir. Bunun sebeplerinden biri de arabuluculuk müessesesinin boşanma hukukuna dair iş ve işlemlerde dava şartı olarak değil, ihtiyari olarak öngörülmüş olmasıdır.
Boşanmada Mal Rejimi
Eşler arasındaki mal paylaşımında, eşlerin tâbi oldukları mal rejimi oldukça önemlidir. Zira mal ayrımı, hem mal rejimine hem de eski ve yeni Medeni Kanun sistematiğine göre değişkenlik göstermektedir. 4721 sayılı Medeni Kanun (TMK)’da öngörülen yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimidir. Ayrıca TMK’da üç ayrı mal rejimi öngörülmüştür. Bunlar, mal ortaklığı, mal ayrılığı ve paylaşmalı mal ayrılığı rejimidir. Eşler üç ayrı mal rejiminden herhangi birini seçmediği takdirde edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olacaktır.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası
Evlilik birliğinin boşanma yoluyla sona ermesinin ardından eşler arasında mal paylaşımı söz konusu olur. Eşler, evliliğin devamı süresince edinilen malları, belirledikleri mal rejimine göre ve Medeni Kanun’daki usullere riayet ederek paylaşırlar. Boşanmada mal paylaşımı davası, mal paylaşımında anlaşmazlığa düşen eşlerin mal paylaşımını mahkemenin yapmasını sağlamak amacıyla açtıkları bir davadır.
Mal paylaşımı davası, boşanma veya evliliğin iptali davalarında boşanma veya evliliğin iptali kararlarının kesinleşmesinden sonra açılabilir. Dava daha önce açılmış ise de boşanma kararının kesinleşmesi beklenir.
Mal paylaşımı davasında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise şöyle belirlenir:
- Mal rejimi eşlerden birinin ölümüyle son bulmuşsa, ölenin son yerleşim yeri,
- Mal rejimi, boşanma, evliliğin iptali veya mal ayrımı davalarından biriyle sona ermişse, bu davalara bakan mahkeme,
- Diğer hallerde davalının yerleşim yeri mahkemesi.
Boşanma sonrası mal paylaşımı davası, boşanmanın kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. 10 yıldan sonra açılan davalar zamanaşımı nedeniyle reddedilir.
Boşanma Sonrası Mal Paylaşımında Arabuluculuk
Boşanma sonrası mal paylaşımı, mal ayrımı veya mal rejiminin tasfiyesi olarak nitelendirilen aynı veya benzer mahiyetteki uyuşmazlıkların ihtiyari arabuluculuk yoluyla çözülmesi mümkündür. Ancak yukarıda da ifade edildiği üzere arabuluculuk, bu uyuşmazlıklar için dava şartı olarak değil ihtiyari olarak öngörülmüştür. Haliyle Arabuluculuk makalemizde yer verilen arabuluculukta süre ve ücret gibi hususlar boşanma sonrası mal ayrımı için gerçekleştirilecek arabuluculuk uygulamasında da geçerli olacaktır.
