Türk Ticaret Kanunu’nun 5. maddesinde düzenlenen ve ticari davalarda arabuluculuk müessesesinin uygulanmasını öngören hüküm sigorta sözleşmelerinden kaynaklı uyuşmazlıklar için de geçerlidir. Zira sigorta hukukuna ilişkin hükümler TTK’nın altıncı kitabında yer almaktadır ve sigorta hukuku kapsamındaki davaların birçoğu mutlak ticari dava olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla sigorta hukuku kapsamında yer alan ve bir miktar paranın ödenmesini konu alan uyuşmazlıklarda mahkeme öncesi arabulucuya başvurulması bir dava şartıdır.
Ticari davalarda olduğu gibi sigorta davalarında arabuluculuk, 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle dava şartı olarak uygulanmaya başlamıştır.
Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kapsamı
Sigorta hukukundaki uyuşmazlıkların çoğunlukla sigorta sözleşmesi kapsamında hasar, tazminat ve prim ödemesi ile sigortacının rücu taleplerinden kaynaklandığı görülmektedir. Yukarıda ifade edildiği üzere sigorta hukukunda zorunlu arabuluculuğun kapsamı, konusu bir miktar para olan uyuşmazlıklardır. Ancak sigorta hukukunda dava şartı arabuluculuk kapsamına girmeyen uyuşmazlıklar da bulunmaktadır. Dava şartı (zorunlu) arabuluculuk kapsamında yer almayan sigorta ihtilafları şunlardır:
- Sigorta tahkimine konu edilen uyuşmazlıklar,
- İdari yargının görevine giren uyuşmazlıklar,
- İhtiyari tahkim (milli–milletlerarası tahkim),
- Tüketici Hakem Heyeti’nin görevine giren uyuşmazlı
Zorunlu arabuluculuk kapsamında yer alan sigorta uyuşmazlıkları ise şöyledir:
- Can sigortaları
- Hayat sigortası
- Sağlık sigortası
- Hastalık sigortası
- Mal sigortaları
- Yangın sigortası
- Hırsızlık sigortası
- Kasko
- Sorumluluk sigortaları
- Zorunlu trafik sigortası
Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Süreci
Sigorta uyuşmazlıklarında tarafların arabulucuya gidebilmesi için uyuşmazlığın tahkim yoluna gidilemeyen ve konusu bir miktar para olan bir uyuşmazlık olması gereklidir. Bu gibi hallerde arabulucuya başvurmak ihtiyari değil zorunludur. Diğer taraftan sigorta uyuşmazlıklarında arabuluculuk uygulamasının zorunlu mu yoksa ihtiyari mi olacağını sigortalı ile zarar sorumlusu arasındaki hukuki ilişki belirlemektedir.
Zorunlu mali sorumluluk sigortalarında zarar görenin dava açmadan önce sigortacıya başvurması gerekir. Sigortacıya yapılan başvurudan itibaren 15 gün içinde tazminat tutarında anlaşma sağlanamazsa sigortacının arabulucuya gitmesi mümkündür.
Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Süresi
Sigorta hukukuna ilişkin hükümler Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş olduğundan sigorta uyuşmazlıkları birer ticari uyuşmazlık olarak kabul edilmekte ve ticari uyuşmazlıklara uygulanan süreler uygulanmaktadır. Dolayısıyla sigorta uyuşmazlıklarında arabuluculuk süresi 6 haftadır. Zorunlu hallerde ise arabulucunun en fazla 2 hafta süreyle daha süreci uzatması mümkündür.
Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Ücreti
Sigorta uyuşmazlıkları nedeniyle yapılan arabuluculuk görüşmelerinde ilk 2 saate kadarki ücret Adalet Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır. İki saati aşan kısım ise taraflara bırakılmakta ve arabuluculuk ücret tarifesi baz alınarak ödenmektedir.
Taraflardan biri mazereti olmaksızın ilk toplantıya katılmazsa; arabuluculuk sonrası dava açılması halinde, yargılama giderlerinin tamamından sorumlu tutulur ve lehine vekâlet ücretine hükmedilmez.
