6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun 5/a maddesi uyarınca, gerek bu kanunun 4. maddesinde gerekse diğer özel kanunlarda sayılan ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri sebebiyle mahkemelerde dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur yani dava şartıdır. Haliyle, bu tür davaların arabulucuya başvurulmadan doğrudan doğruya asliye ticaret mahkemesinde açılması mümkün değildir.
Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk uygulaması 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Kapsamı
TTK’de düzenlenen ticari işletmeyle ilgili uyuşmazlıklardan uygulamada en sık karşılaşılanı haksız rekabet, ticaret unvanı, cari hesap ve acentelikle ilgili uyuşmazlıklardır. Bu türdeki ihtilaflarda tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebildiği uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişlidir ve dava şartı arabuluculuk kapsamındadırlar.
Arabuluculuk kapsamında yer alan ticari uyuşmazlık konuları şunlardır:
- Ticari İşletme Hukuku
- Ticaret Unvanının Korunmasından Kaynaklı Tazminat Talepleri
- Haksız Rekabetten Doğan Tazminat Talepleri
- Cari Hesap Sözleşmesinden Doğan Alacak Talepleri
- Acentelik Sözleşmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Şirketler Hukuku
- Sermaye Koyma Borcundan Doğan Alacak Talepleri
- Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirmeden Kaynaklı Tazminat Talepleri
- Şirketler Topluluğundan Doğan Tazminat Talepleri
- Kolektif, Komandit, Anonim ve Limitet Şirketlerden Kaynaklı Tazminat ve Alacak Talepleri
- Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğundan Doğan Tazminat Talepleri
- Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Huzur Hakkından Kaynaklı Alacak Talepleri
- Kâr Payı Alacak Talepleri
- Ortaklıktan Çıkma ve Çıkarılmadan Kaynaklı Alacak Talepleri
- Pay Devrinden Doğan Alacak Talepleri
- Kıymetli Evrak Hukuku
- Bonodan Kaynaklı Alacak ve Tazminat Talepleri
- Çekten Kaynaklı Alacak ve Tazminat Talepleri
- Taşıma İşleri
- Eşya Taşıma Sözleşmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Taşınma Eşyası Taşıma Sözleşmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Değişik Tür Araçlar İle Taşıma Sözleşmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Yolcu Taşıma Sözleşmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Taşıma İşleri Komisyonculuk Sözleşmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Deniz Ticareti Hukuku
- Donatan ve Donatma İştirakinden Kaynaklı Alacak ve Tazminat Talepleri
- Kaptanın Sorumluluğundan Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Gemi Kira Sözleşmelerinden Doğan Tazminat Talepleri
- Zaman Çarteri Sözleşmesinden Doğan Tazminat Talepleri
- Navlun Sözleşmesinden Doğan Tazminat Talepleri
- Deniz Yoluyla Yolcu Taşımacılığından Kaynaklı Tazminat Talepleri
- Denizde Çatmadan (Çarpışma) Kaynaklı Tazminat Talepleri
- Denizde Kurtarmadan Kaynaklı Tazminat Talepleri
- Diğer Ticari Davalar
- Rehin Karşılığında Ödünç Verme İşinden Kaynaklanan Tazminat ve Alacak Talepleri
- Ticari İşletme Devri, Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Rekabet Yasağından Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Komisyon Sözleşmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Ticari Temsilciler, Ticari Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcılarından Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
- Yayım Sözleşmesinden Doğan Alacak ve Tazminat Talepleri
Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Süresi
Ticari uyuşmazlıklar için öngörülen arabuluculuk süresi, diğer uyuşmazlıklar için öngörülen arabuluculuk süresinden farklıdır. Buna göre arabulucu, görevlendirildiği tarihten itibaren 6 hafta içinde başvuruyu sonuçlandırmalıdır. Zorunlu hâllerde arabulucunun en fazla 2 hafta süreyle süreci uzatması mümkündür.
Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Ücreti
Taraflar arabuluculuk faaliyeti sonucunda anlaştıkları takdirde, aksi kararlaştırılmadıkça arabuluculuk ücreti, taraflar arasında eşit şekilde paylaşılacaktır. Bu durumda ücret, tarifede belirlenen ücretten az olamayacaktır. Ticari davalarda arabuluculuk görüşmesinin 2 saatten az sürmesi halinde ücret Adalet Bakanlığı tarafından karşılanacaktır.
Arabuluculuk görüşmesinde ilk toplantıya katılmayan taraf, açılacak davada yargılama giderlerinden sorumlu olacaktır.
